Wie schrijft, die blijft...

Het spreekwoord gaat echter sinds kort niet meer op: Een inwoonster van Nieuw Zeeland heeft een 'NTBR' verklaring op haar borst laten tatoeëren. NTBR staat voor 'Not To Be Rescucitated', wat dan weer Engels is voor 'Niet Reanimeren'.

De 79 jarige Paula Westoby uit Dunedin heeft de beslissing genomen, omdat, naast de voor de hand liggende reden, ze ook de discussie in Nieuw Zeeland omtrent het zelf verkiezen van het tijdstip van de voleinding van het leven wil aanwakkeren. Euthanasie is daar, zoals op de meeste plaatsen in de wereld, verboden. Klik hier voor een Engels gesproken TV fragment, waar de vrouw te zien is, terwijl ze getatoeëerd wordt. Lijkt me geen prettige plaats voor een tatoeage...
Ze kreeg het idee van een 80-jarige vrouw, die naar eigen zeggen de tatoeage als vanaf haar 21e had. 'She thought it was a bloody good idea'

Natuurlijk vind ik het tof dat een dame op die leeftijd zich naar de tatoeageshop begeeft. (wat nou saaie ouderen?) Haar tatoeage is, zoals ik zovaak betatoeëerden heb horen beweren, een écht onderdeel van haar zelf. Voor de fanatieken is het een 'way of life'. En daar vormt Paula Westoby geen uitzondering op.

Het is een sterk statement, dat in Nederland om een andere reden aandacht verdient naar mijn idee. Want, kijkend naar de plek waar de vrouw haar verklaring heeft laten zetten, kan ik enkele praktische bezwaren aantekenen die ook relevant zijn voor het reanimatiebeleid in de thuiszorg. Hoe maak je nl. duidelijk dat je niet gereanimeerd wil worden? Collega studenten en verpleegkundigen uit de intramurale wereld geven meestal snel aan dat het dossier voorzien wordt van een sticker o.i.d. Maar wat te doen in woonzorgcomplexen, waar thuiszorg wordt geleverd? Meneer loopt op de gang, krijgt een 'hartaanval' en valt neer. Geen dossier in de buurt. Maar meneer 'is' NTBR. Wat nu? De NVVE heeft een oplossing. En het kost 37,50 per persoon.

De NVVE heeft een niet-reanimerenpenning: En die lijkt volgens Postbus 51 rechtsgeldigheid te hebben, al wordt dit niet expliciet aangegeven en vermelden ze de noodzaak van goede afspraken met naasten en de (huis)arts. De NVVE vermeldt op hun site dat de penning geheel rechtsgeldig is. Ook de Nederlandse Reanimatie Raad erkent de penning duidelijk. In het Reformatorisch Dagblad vond ik een artikel waarin tegengeluiden worden geventileerd. De stelling dat de penning niet aan de papieren voorwaarden van een schriftelijke verklaring voldoet is volgens een aantal 'pro life' advocaten reden om deze niet rechtsgeldig te laten verklaren. Staatssecretaris Bussemakers heeft deze klachten na lezing van de wet naast zich neergelegd:

Het artikel in het Reformatorisch Dagblad (*1) waar u naar verwijst, stelt dat een wilsverklaring pas rechtsgeldig is nadat deze schriftelijk en op papier is vastgelegd. Artikel 7:450 lid 3 BW en 7:540 lid 1 en artikel 7:451 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek vereisen een schriftelijke verklaring. Zij stellen geen vereisten over het medium waarop deze verklaring tot uitdrukking wordt gebracht. Ik deel de uitleg van deze artikelen uit het bericht dus niet.

Ook vanuit de beroepsvereniging Ambulancezorg is kritiek te lezen. Ook zij leveren kritiek op het medium. Een ander probleem dat zij zien, maar dat in principe niet specifiek is voor de penning is dat men moeilijkheden heeft met het stoppen van een reeds gestarte reanimatie.

V&VN Ambulancezorg maakt ook ernstig bezwaar tegen een in de richtlijn geformuleerde norm namelijk dat een reeds gestarte reanimatie dient te worden gestopt, op grond van de aanwezigheid van een niet-reanimerenverklaring, als deze boven tafel komt, ná de start van de reanimatie. Hoe nu te handelen indien de reanimatie blijkt te lukken? Betekent dit dan dat een hulpverlener de ingrijpende beslissing moet nemen om een eerder op juiste gronden ingezette behandeling, die dus resultaat vertoont, af te breken?

Dit laatste lijkt me inderdaad een goede vraag! In het geval van de penning die om de hals gedragen wordt, lijkt me dit evenwel vreemd. Hier kan naar gezocht worden. Maar een persoon bij wie ondertussen succes is geboekt, valt naar mijn idee niet meer onder de categorie 'wel of niet reanimeren', deze ís gereanimeerd. Niettemin zou ik willen zeggen: een reeds gestarte reanimatie moet weer afgebroken worden, als deze niet succesvol is. En harde rechtsgeldigheid van de penning zou duidelijkheid bieden. De (oudere?) mens die de NTBR beslissing neemt, dient serieus genomen te worden. Dat is diens recht als mens. Nieuwe maatschappelijke problemen vragen om progressie, niet het vasthangen aan oude lezingen en situaties, hoe precair ook.
Persoonlijk vind ik de argumenten van de pro life beweging op het eerste gezicht nogal slapjes, maar goed, laat ik bij m'n leest blijven; wat levert de niet-reanimerenpenning ons wel op? Naar mijn idee wordt er op twee manieren aan de eerder gestelde problemen (in een extramurale situatie) tegemoet gekomen:
Er wordt altijd een verklaring gedragen (en deze is duidelijk aanwezig) en men hoeft niet op hoogbejaarde leeftijd naar de plaatselijk tattoozaak. Want ik denk dat veel ouderen dit toch een brug te ver zal zijn.
Wederom blijkt echter wel weer dat de maatschappelijke verschuivingen vragen oproepen die ons voor hete vuren stellen; welke kant men ook kiest, gezien de aard van het onderwerp, zal de discussie verhit zijn.