Vettax, maar dan voor mensen...

In de Amerikaanse staat Alabama heeft men een nieuw wapen in de strijd tegen (de gevolgen van) overgewicht; werknemers met overgewicht krijgen tot 2010 de tijd om er wat aan te doen. Hierbij krijgen ze dan hulp aangeboden in de vorm van bijvoorbeeld adviezen van artsen en een gratis gezondheidscheck. Zijn ze desondanks niet in staat om binnen het tijdsbestek af te vallen dan gaan ze dat in de geldbuidel voelen: dik zijn kost dan namelijk zo'n 25 dollar (ongeveer 17 euro) per maand extra bovenop hun ziektenkostenverzekering. Voor rokers geldt een gelijksoortige regeling al in die staat, waar overigens een aanzienlijk deel van de bevolking kampt met heftig overgewicht.

Nu ben ik er van overtuigd dat de obesitas epidemie in Nederland ook z'n wissel trekt op de gezondheidszorg in Nederland. Even bekeken vanuit de geriatrische optiek kijken we aan tegen een groeiend aantal obese ouderen, die (extreem) belastend zijn in de zorg, zowel op materieel gebied als op personeelsgebied. Degenen die ervaring hebben met het verzorgen van bijzonder zwaarlijvige cliënten weten wel waar ik dan over spreek... Tegenover dit groeiend aantal obese cliënten staat een beroepsgroep die op verschillende punten onder druk staat: waardering, beloning en gewoonweg het aantal beschikbare krachten aan het bed binnen de beroepsgroep.

Dat dit vraagt om maatregelen lijkt me een uitgemaakte zaak. Maar ik vraag me af of zo'n systeem als men in Alabama hanteert werkt en of we het paard niet achter de wagen spannen. (Ik ga er overigens vanuit dat we de obesitas epidemie willen tegengaan en niet alleen de financiële gevolgen ervan)
Voor de mond weg gesproken vraag ik me af of mensen eigenlijk nog wel weten waar 'we mee bezig zijn'. Voeding is nog nooit zo'n big issue geweest, maar toch lijken we hoe langer hoe meer mensen het spoor bijster te raken. Atkins, Sonja Bakker, Weight Watchers en allerlei rare diëten uit de alternatieve sector; de industrie haakt vrolijk in op ons dikker wordende Nederland en probeert mensen het idee te geven hoe gezond te eten en te leven.
Onlangs is bijvoorbeeld de vermeende 'kaas' in bijvoorbeeld MacDonalds producten in een kwaad daglicht komen te staan, die misleidend zouden zijn in de vermelding van de kaas die werkelijk in hun producten zit. In plaats van echte kaas is er sprake van een bepaald olieproduct dat nogal op kaas lijkt. Consternatie alom. Maar laten we wel wezen; iemand die bij de MacDonalds verwacht ook maar in de buurt te komen van kwaliteitsvoedsel heeft wat mij betreft een steekje los. Zonder in een tirade over ons huidige voedingspatroon te willen losbarsten denk ik dat we in het algemeen richting een 'MacDonalds dieet' gaan. Onze voeding is vaak een geval van goedkope rommel, waarbij mensen een rad voor de ogen wordt gedraaid. (Drop wordt ondertussen als 'bewuste keuze' aangeprezen in de reclames, zo zag ik gisteren tot mijn schrik...)
Kortom: we denken te weten wat we doen (al vraag ik me af in hoeverre dat echt het geval is), maar we handelen er nauwelijks naar. Iedere ziel met een half verstand weet dat een bepaalde levensstijl meer de neiging heeft om rondom de heupen of in het buikvet terecht te komen. Vreemdgenoeg hebben we constant guru's nodig om ons weer gruwelijk te laten falen en de obesitas epidemie in volle glorie doorgang te laten vinden. Gelukkig kunnen we nu MacDonalds weer iets meer in de beschuldigdenbank schuiven...
Maar in dit geheel schuilt naar mijn idee een veel grotere potentie dan het bestraffen van mensen die te dik zijn; voorkomen is en blijft beter dan genezen. Laten we gewoon eens normaal doen over onze voeding: Stop met het eten van teveel bewerkt voedsel, teveel vlees, teveel snoep, snacks en frisdrank en zie voedsel voor wat het werkelijk is: broodnodig.
Ik ben er van overtuigd dat we in een tijd leven waarin voedsel bijzonder goedkoop is, ja zelfs té goedkoop en te makkelijk verkrijgbaar in allerlei soorten en maten. (al levert het veel opgetrokken wenkbrauwen op wanneer men zo'n stelling poneert) En voor voedsel geldt naar mijn idee: goedkoop is duurkoop. Op termijn betaalt zich een weloverwogen voedingskeus terug en zeker niet alleen op gezondheidsgebied. Ik ben benieuwd wat een mentaliteitsverandering op het gebied van voeding in de ouderzorgsector teweeg kan brengen. Mensen zullen oud en ziek blijven worden, maar: 'quod me nutruit me destruit'! (wat mij voedt, vernietigd mij). Ik denk dat we mensen een stuk minder kunnen vernietigen.

Vanuit die optiek zouden mensen beloond moeten worden voor het nemen van juiste keuzes, zoals in enkele staten volgens het AD bericht lijkt te gebeuren.
Helaas zou die 17 euro dan ineens een stuk minder lijken naar mijn idee. Eenzelfde bedrag, maar als straf lijkt het een veel grotere hoeveelheid geld. Waarom zijn we als burgers zo ambivalent op dat gebied?

Een vettax is wat mij betreft prima, maar dan op producten en niet op mensen. Niet in de laatste plaats omdat een tax op menselijk vetweefsel de genetische lotgevallen wel eens stevig zou kunnen discrimineren.
Trouwens zou die 17 euro per maand wel snel terugverdiend zijn met het de deur uit schoppen van de TV of PC plus bijbehorende snacks. Maar dat is een ander verhaal. De ruggen, knieën en schouders van de toekomstige werknemers in de ouderenzorg zouden u evenwel dankbaar zijn.