Worden wij VGG'ers met een VOG?

Lex Tabak meldde 16 juli over de Verklaring van Goed Gedrag (VGG). Ik vond het voorstel van minister Klink in eerste instantie een heel prima idee, maar naar een beetje onderzoek moet ik mijn mening toch herzien. Op zijn thuiszorgblog plaatst Tabak ook vraagtekens. En ik denk dat hij een punt heeft, al kom ik er middels een iets andere weg.

Het commentaar van Tabak houdt in grote lijnen in dat er met een verplichte VOG (Verklaring omtrent Gedrag) voor BIG geregistreerden een beperkte doelmatigheid zal hebben, aangezien het BIG register maar een deel dekt van alle zorgverleners in Nederland. Verzorgenden, helpenden, alternatieve praktijken e.d. vallen niet onder de wet BIG en zouden dus ook geen VOG nodig hebben. Tabak pleit dan ook voor een verplichte VOG voor iedere zorgverlener.

Mijn interesse was gewekt en ik ben aan het zoeken gegaan in de VOG via de website van het ministerie van Justitie. Om de brochure van het ministerie van Justitie over de VOG te downloaden, kun je op de afbeelding hiernaast klikken.
De VOG is een verklaring die gekoppeld is aan je verleden; ben je wel of niet in aanraking geweest met justitie en waarom? Als je een 'schoon' verleden hebt dan krijg je de verklaring. Mocht je kerfstok toch enkele krassen bevatten, dan wordt er gekeken of deze krassen relevantie hebben met de reden van aanvraag van de VOG. Die reden lijkt dus vrij belangrijk te zijn en dat lijkt me ook een goede zaak. Voor leden van de krijgs- en politiemacht is een dergelijke screening van je verleden al gemeengoed voor zover ik weet. Ook voor onderwijzers en taxichauffeurs is een VOG verplicht.
Maar voor de zorg dus niet. En dat is ergens wel vreemd natuurlijk. Er zijn weinig beroepsgroepen die in zo'n mate met afhankelijkheid van anderen te maken hebben. Misbruik hiervan is in sommige gevallen erg gemakkelijk en dat het voorkomt is klaar als een klontje.
In het plan van Klink dient er bij (her)inschrijving in het BIG register een VOG aangeleverd te worden voor de persoon in kwestie.
Ik vraag me echter af of dit niet een beetje een overbodige maatregel is, gezien de beperkte toegevoegde waarde die er mijns inziens is. Ik borduur hierbij voort op het punt dat Tabak al vestigde. Naast dat het maar een klein deel van de zorg beslaat, is er bij de aanvraagmogelijkheden van de VOG al rekening gehouden met de beroepen die onder de wet BIG vallen.
Het aanvraag formulier is te downloaden via de website van het ministerie van Justitie. Het formulier is ingedeeld in drie delen A, B en C, die ingevuld dienen te worden door resp. aanvrager, instelling en de gemeente. Op het formulier dient onder onderdeel B vermeld te worden namens welke instelling en voor welke functie de VOG wordt aangevraagd. Er zijn onder paragraaf B.3 op de aanvraag een aantal functies omschreven, waarbij punt 45 de BIG beroepen omschrijft. Wanneer de functie niet direct omschreven is onder B.3 zijn er onder paragraaf B.4 een flink aantal functiegebieden omschreven waarop de VOG van toepassing kan zijn. Van deze punten zijn er een aantal die direct weerslag hebben op het beroep van bijvoorbeeld helpenden en verzorgenden.

Mijn inziens bieden deze opties bij aanvraag van een VOG veel mogelijkheden voor instellingen om 'goed' personeel binnen te halen en 'rotte appels' buiten de deur te houden. Ik zie er zelfs een mogelijkheid tot differentiatie op de zorgmarkt in, waarbij de grondhouding van een instelling die VOG's eist van werknemers een goed 'sellingpoint' is. Verder vraag ik me af of het niet mogelijk moet worden voor BIG geregistreerden om persoonlijk aan aanvraag voor een VOG te doen, het lijkt er op dat dit nu op aangeven van een instelling dient te gebeuren. (Dus vraag ik me ook af hoe dit voor BIG geregistreerde ZZP'ers gaat gelden in het plan van Klink)

edit: bij navraag bij Lex Tabak via email bleek dat alle ondernemingen zich vanaf 1 juli dienen te registreren bij de KvK, ook ZZP'ers. Zij kunnen dan dus als rechtspersoon en als natuurlijk persoon een VOG aanvragen, als ik de informatie van het ministerie van justitie goed heb begrepen.

Het plan van Klink schiet met een luchtbuks op een olifant mijns inziens, waarbij er ook andere mogelijkheden zijn om een VOG te laten dienen als instrument om patienten te beschermen. Het is nl. ook een mogelijkheid (voor bijv. een verpleegkundige) om m.b.v. de VOG te laten zien dat deze een schoon verleden heeft en die zou ik eerder willen aanmoedigen. Ik kan me daarbij voorstellen dat er in het BIG register het aanleveren van een VOG ruimte wordt gemaakt om de VOG te registreren en bekend maken naar buiten.
Leg het bij instellingen en personen zelf neer (wellicht al bij opleidingen!) en zorg dat iedereen er van meeprofiteert. Kanttekening is dat ik me voor kan stellen dat instellingen bang zijn om op deze manier zorgverleners mis te lopen, die een andere instelling die minder op heeft met z'n patientveiligheid wel binnenhaalt, maar een dergelijke scenario vind ik te verwerpelijk voor woorden. Ik denk ook dat, als de markt is gericht op een goed 'zorgproduct', een evolutionair idee als de marktwerking de slechtst aangepasten uitselecteert. Dus waarom op een dergelijke beperkte manier als overheid ingrijpen op een gezondheidszorg die je door marktwerking wil laten sturen, meneer Klink?
De vraag is naar mijn idee dus niet of Lex Tabak verplicht een VOG moet gaan tonen, maar of hij deze al aan zijn cliënten heeft willen tonen (en hier de mogelijkheid toe heeft).

Een verplichting gaat in ieder geval pas echt effect sorteren als deze verplichting voor iedereen in de zorg gaat gelden (ook sociaal werkers, alpha hulpen, alternatieve behandelaren ect). Tot dan denk ik dat we er vooral op dienen te hameren dat verpleegkundigen hier zelf mogelijkheden in zien. Naast de eed en de beroepscode is het een mogelijkheid voor verpleegkundigen om zich te bewijzen. En die mogelijkheid is er ook voor instellingen die sinds een tijdje als rechtspersoon ook een VOG kunnen aanvragen.